Rzeczownik w języku niemieckim

Rzeczownik w języku niemieckim.

Wielokrotnie w mojej praktyce dydaktycznej słyszę pytania o rodzajnik w języku niemieckim. Jak nauczyć się rodzajnika? Skąd mam wiedzieć jaki rodzajnik w języku niemieckim ma dany rzeczownik? Odpowiedź nie jest prosta i jednoznaczna. Rodzaj gramatyczny rzeczownika jest arbitralny tzn. nieumotywowany. Rodzajnika musimy uczyć się razem z rzeczownikiem. Na szczęście jest kilka reguł, które pozwalają podczas nauki słówek łatwiej zapamiętać ich rodzaj. Poniżej prezentuję pomocne zasady i reguły dotyczące rodzajnika określonego. Pamiętać jednak należy, że większość reguł posiada wyjątki i na nie należy zwrócić szczególną uwagę.

Rodzaj gramatyczny rzeczownika.

W języku niemieckim rzeczowniki pisane są zawsze dużą literą.

Rzeczownik to część mowy odpowiadająca na wszystkie pytania przypadków. (1. wer?was?, 2. wessen?, 3. wem?, 4. wen?, was?)

Przed rzeczownikami w języku niemieckim występuje rodzajnik, który określa jego rodzaj gramatyczny, liczbę oraz przypadek.

Rodzaj gramatyczny rzeczowników w języku polskim i niemieckim nie zawsze jest taki sam, dlatego należy uczyć się rzeczowników razem z rodzajnikiem.

Istnieją pewne zasady, które mogą ułatwić naukę rodzajników:

Rzeczowniki rodzaju męskiego der ;

♦ Rzeczowniki zakończone na: -ig, -ing, -ling, -er, -ler, -en, -or, -ismus,

der Honig miód, der Fasching karnawał, der Bruder brat, der Boden grunt, der Kurator kurator, der Humanismus humanizm

♦ Rzeczowniki oznaczające osoby i zwierzęta płci męskiej;

der Mann mężczyzna, der Tiger tygrys

♦ Nazwy pór roku, miesięcy, dni tygodnia, pór dnia i stron świata;

der Frühling wiosna, der Juli lipiec, der Mittwoch środa, der Abend wieczór, der Osten wschód

♦ Nazwy marek samochodów;

der Volvo, der Audi

Rzeczowniki rodzaju żeńskiego die ;

♦ Rzeczowniki zakończone na: -ei, -heit, -keit, -schaft, -in, -ung,

die Konditorei cukiernia, die Gesundheit zdrowie, Möglichkeit możliwość, die Lehrerin nauczycielka, die Freundschaft przyjaźń, die Prüfung egzamin

♦ Rzeczowniki oznaczające osoby i zwierzęta płci żeńskiej;

die Frau kobieta, die Kuh krowa

♦ Liczebniki użyte rzeczownikowo;

die Fünf piątka, die Million milion

♦ Nazwy samolotów i statków;

die Titanic, die Boening

♦ Nazwy większości drzew, kwiatów i owoców;

die Eiche dąb, die Rose róża, die Pflaume śliwka

♦ Nazwy większości rzek;

die Donau Dunaj, die Weichsel Wisła

Rzeczowniki rodzaju  nijakiego das ;

♦ Rzeczowniki zakończone na: -chen, -lein, -ment, -um, -in,

das Fensterchen okienko,  das Freulein panna,  das Museum muzeum, das Fragment fragment, das Benzin benyzna

♦ Rzeczowniki oznaczające młode osoby i zwierzęta;

das Kalb ciele, das Fohlen źrebak

♦ Rzeczowniki odczasownikowe;

das Essen jedzenie, das Malen malowanie

♦ Rzeczowniki zaczynające się od przedrostka Ge- i kończące się na -e ;

das Gebäude budynek, das Gebirge góry (ale są wyjątki uwaga! der Gedanke myśl, die Geschichte historia)

♦ Rzeczowniki nazwy metali;

das Messing mosiądz, das Gold złoto

♦ Rzeczowniki oznaczające nazwę gatunku;

das Pferd koń, das Schaf owca

Mistrz rodzajnika – ćwicz rodzajnik.

Liczba mnoga rzeczowników w języku niemieckim.

Wszystkie rzeczowniki w liczbie mnogiej posiadają rodzajnik określony die.

Liczbę mnogą rzeczownika tworzymy najczęściej przez dodanie odpowiedniej końcówki do niego. Przeanalizuj poniższą tabelę, w której przedstawiono zapis skrócony i pełny liczby mnogiej rzeczowników.

 Użycie rodzajnika.

Rzeczownik z rodzajnikiem nieokreślonym

Rodzajnik nieokreślony ein / eine / ein stosowany jest w zdaniu, jeżeli mówi się o danej rzeczy lub osobie:

♦ po raz pierwszy,

♦ gdy jest ona bliżej nieokreślona,

♦ gdy jest jedną z większej ilości osób lub rzeczy,

♦ gdy pełni funkcję liczebnika.

Rzeczownik z rodzajnikiem określonym

Rodzajniki określone der/ die / das występują przed rzeczownikiem, jeżeli mówi się o danej rzeczy lub osobie:

♦ po raz kolejny,

♦ gdy jest ona bliżej określona,

♦ gdy jest powszechnie znana.

Rzeczownik bez rodzajnika

Rodzajnik opuszczamy:

♦ przed imionami, nazwami miast i większości krajów, kontynentami,

♦ przed rzeczownikami materiałowymi, bliżej nieokreślonymi i cieczami,

♦ przed zawodami w zdaniach z czasownikami sein, werden i spójnikiem als,

♦ po rzeczach określających wagę, miarę i ilość,

♦ przed pojęciami abstrakcyjnymi i uczuciami,

♦ po przysłówkach: viel, etwas, wenig.

Odmiana rzeczowników przez przypadki

W języku niemieckim istnieją cztery przypadki rzeczownika. Rodzajniki nieokreślone i określone mają różne końcówki w zależności od przypadku.W kilku sytuacjach rzeczownik także otrzymuje dodatkową końcówkę.

♦ Rzeczownik w pierwszym przypadku (Nominativ) występuje po czasownikach:

bleiben (zostać), genannt werden (być nazwanym), sein (być), werden (stawać się).

♦ Rzeczownik w drugim przypadku (Genitiv) występuje m. in. po czasownikach:

sich bedienen (posługiwać się), bedürfen (wymagać), sich erfreuen (cieszyć się czymś), sich schämen (wstydzić się).

♦ Rzeczownik w trzecim przypadku (Dativ) występuje m. in. po czasownikach:

antworten (odpowiadać), begegnen (spotykać), danken (dziękować), geben (dawać), gehören (należeć do),

gratulieren (gratulować), helfen (pomagać), schenken (podarować).

♦ Rzeczownik w czwartym przypadku (Akkusativ) występuje m. in. po czasownikach:

anrufen (telefonować), besuchen (odwiedzać), brauchen (potrzebować), finden (znaleźć, uważać), fragen

(pytać), haben (mieć), heiraten (poślubić), sehen (widzieć), stören (przeszkadzać), suchen (szukać).

Tabela odmiany rodzajnika określonego i nieokreślonego