Rzeczownik w języku niemieckim. Teoria.
Rzeczownik to część mowy odpowiadająca na wszystkie pytania przypadków. W języku niemieckim rzeczowniki pisane są zawsze wielką literą.
Przed rzeczownikiem w języku niemieckim występuje rodzajnik, który określa jego rodzaj gramatyczny, liczbę oraz przypadek.
Rodzaj gramatyczny wyrazów w języku polskim i niemieckim nie zawsze jest taki sam, dlatego należy uczyć się rzeczowników razem z rodzajnikiem.
Występują jednak pewne zasady, które mogą ułatwić naukę rodzajników.
|
Maskulinum – rodzaj męski der |
Femininum – rodzaj żeński die |
Neutrum – rodzaj nijaki das |
|
Rodzaju męskiego są:
-ig, -ing, -ling, -er, -ler, -en, -or, -ismus, |
Rodzaju żeńskiego są:
|
Rodzaju nijakiego są:
-chen, -lein, -ment, -um, -in, |
i zwierzęta płci męskiej, |
-ei, -heit, -keit, -schaft, -in, -ung, |
osoby i zwierzęta, |
pór dnia i stron świata, |
i zwierzęta płci żeńskiej, |
|
|
Liczba mnoga rzeczowników
Wszystkie rzeczowniki w liczbie mnogiej mają rodzajnik określony die.
| Singular – liczba pojedyncza | Plural – liczba mnoga | Singular – liczba pojedyncza | Plural – liczba mnoga |
| der Tag, -e | die Tage | das Bild,-er | die Bilder |
| das Mädchen, – | die Mädchen | der Mensch, -en | die Menschen |
| der Stuhl, ¨-e | die Stühle | das Buch ,¨-er | die Bücher |
| der Vater, ¨ | die Väter | das Auto, -s | die Autos |
| die Lampe, -n | die Lampen | die Verkäuferin,-nen | die Verkäuferinnen |
Odmiana rzeczowników przez przypadki.
W języku niemieckim rzeczownik odmienia się przez cztery przypadki. Rodzajniki nieokreślone i określone mają różne końcówki w zależności od przypadku. Czasami również rzeczownik otrzymuje dodatkową końcówkę.
- Rzeczownik w pierwszym przypadku (Nominativ) występuje po czasownikach: bleiben (zostać),
genannt werden (być nazwanym), sein (być), werden (stawać się). - Rzeczownik w drugim przypadku (Genitiv) występuje m. in. po czasownikach: sich bedienen
(posługiwać się), bedürfen (wymagać), sich erfreuen (cieszyć się czymś), sich schämen (wstydzić się). - Rzeczownik w trzecim przypadku (Dativ) występuje m. in. po czasownikach: antworten
(odpowiadać), begegnen (spotykać), danken (dziękować), geben (dawać), gehören (należeć do),
gratulieren (gratulować), helfen (pomagać), schenken (podarować). - Rzeczownik w czwartym przypadku (Akkusativ) występuje m. in. po czasownikach: anrufen
(telefonować), besuchen (odwiedzać), brauchen (potrzebować), finden (znaleźć, uważać), fragen
(pytać), haben (mieć), heiraten (poślubić), sehen (widzieć), stören (przeszkadzać), suchen (szukać).
| Singular -liczba pojedyncza | Plural – liczba mnoga | |||
| Maskulinum – rodzaj męski | Femininum – rodzaj żeński | Neutrum – rodzaj nijaki | ||
| Nominativ mianownik wer? was? |
der ein |
die eine |
das ein |
die – |
| Genitiv dopełniacz wessen? |
des + -(e)s eines + -(e)s |
der einer |
des + -(e)s eines + -(e)s |
der – |
| Dativ celownik wem? |
dem einem |
der einer |
dem einem |
den – |
| Akkusativ biernik wen? was? |
den einen |
die eine |
das ein |
die – |
Użycie rodzajników.
Rzeczownik z rodzajnikiem nieokreślonym.
Rodzajniki nieokreślone stosowane są w zdaniu, jeżeli mówi się o danej rzeczy lub osobie:
- po raz pierwszy,
- gdy jest ona bliżej nieokreślona,
- gdy jest jedną z większej ilości osób lub rzeczy,
- gdy pełni funkcję liczebnika.
Rzeczownik z rodzajnikiem określonym.
Rodzajniki określone występują przed rzeczownikiem, jeżeli mówi się o danej rzeczy lub osobie:
- kolejny raz,
- gdy jest ona bliżej określona,
- gdy jest powszechnie znana.
Rzeczownik bez rodzajnika.
Rzeczownik opuszczamy:
- przed imionami, nazwami miast i większości krajów, kontynentami,
- przed rzeczownikami materiałowymi, bliżej nieokreślonymi i cieczami,
- przed zawodami w zdaniach z czasownikami sein, werden i spójnikiem als,
- po rzeczach określających wagę, miarę i ilość,
- przed pojęciami abstrakcyjnymi i uczuciami,
- po przysłówkach: viel, etwas, wenig.
